PİRYOL- Halk arasında sağlığa faydası olduğu düşünülen ve sıkça tüketilen acı biber ve zerdeçalın faydaları neler?
Ülkemizde de sıkça kullanılan ve sağlığa yararı olduğu düşünülen acı biber ve zerdeçal gerçekten de bir fayda sağlıyor mu?
Acı biberin ne faydası var?
Etken maddesi kapsaisin olan acı biberi tükettiğimizde, içindeki kapsaisin molekülleri vücudumuzun ısı reseptörleriyle etkileşime girerek beynimize “sıcak” hissi yaratması için sinyaller gönderiyor.
Bazı araştırmalar bu maddenin ömrü uzatmaya yardımcı olabileceğine işaret ederken, İtalya’da 2019’da yapılan bir araştırma, acı biber katılan yemekleri haftada dört kez yiyen kişilerin ölüm riskinin, hiç acı biber yemeyen kişilere göre daha düşük olduğunu tespit ettiği belirtiliyor.
Yine bir başka araştırmada ise her gün baharatlı yemekler yiyen kişilerin ölüm riskinin, haftada en fazla bir kere baharatlı yemek yiyen kişilerden daha düşük olduğunun tespit edildiğine dair bilgiler var.
Özellikle kanser, kalp hastalıkları ve solunum hastalıkları açısından baharat kullanımının yararları üzerinde duruluyor. Ancak baharat kullanımının etkilerinin kısa sürede değil uzun sürede ortaya çıkacağı da yapılan araştırmalarda belirtiliyor.
Yine, beslenme düzeni, alkol tüketimi, sigara kullanımı ve spor yapma sıklığı gibi hayat tarzı faktörlerin önemine de değiniliyor.
Öte yandan baharatlı gıdalarda kapsaisin gibi bazı maddelerin bağışıklık sisteminde, kolesterol seviyesi ya da enflamasyon gibi bazı durumlarda iyileşme sağladığı biliniyor.
Kapsaisin maddesinin vücudun yaktığı enerji miktarını artırdığı ve iştahı azalttığı da değerlendiriliyor.
Acı biber yerken ortaya çıkan yanma hissi bilim insanlarını uzun zamandır düşündürürken, metabolizmamızı hızlandıran baharatların az miktarda kullanımının yararlı olacağı ancak fazlasının zararlı olduğunu da yapılan araştırmalar gösteriyor.
Hatta bazı baharatların başka baharatlarla karıştırılmasının zararlı etkileri olduğu da belirtiliyor.
Baharatların sağlığa faydaları kısmen yüksek seviyede polifenol içermeleri sayesinde gerçekleşirken, kullanılan miktarın önemli olduğu da ifade ediliyor.
ZERDEÇALIN FAYDALARI NELER?
Zerdeçalasarı rengini veren kurkumin molekülü alternatif tıpta enflamasyon, stres ve başka sorunları tedavi etmek için kullanılıyor.
Ancak zerdeçalın faydalı olduğuna dair kapsamlı kanıt henüz yok. Bazı araştırmalar kurkuminin, laboratuvar ortamında kanser karşıtı etkileri olduğunu gösterse de bu henüz kanıtlanmış değil.
Araştırmacılar ayrıca kurkuminin de faydasını görmek için çok fazla miktarda tüketilmesi gerektiğini söylüyor. Ancak aşırı tüketimin vücuda vereceği başka zararların da hesaba katılması gerekiyor. Yani sağladığı iyiliğin ürküttüğü kurbağaya değip değmeyeceği henüz kanıtlanmış değil.
İnce bağırsak tarafından kolay sindirilmeyen kurkumin, ince ve kalın bağırsaklardaki proteinlerle birleştiğinde yapısal değişiklikler de geçirebiliyor. Yani, çok da fazla bir etki sağlayamadığı görülüyor.
Acı biber ve zerdeçal birçok araştırmanın konusu olurken, baharatların yemeklerin tadını zenginleştirmesi, lezzet katması ve gıdaların kullanım ömrünü uzatması açısından sağladığı yararlar ise göz ardı edilmemesi gereken katkılar arasında.
HER ŞEY KARARINCA TÜKETİLMELİ
Besinleri dengeli tüketmek sağlıklı bir yaşam için kritik önem taşırken, “Azı karar çoğu zarar” diyerek besinleri yeteri miktarda ve dozda tüketmek gerekiyor. En yararlı diye bildiğimiz besinlerin aşırı tüketiminin vücuda yarardan çok zarar getirdiği de ortada. Haliyle tükettiğimiz besinler içinde baharatları da mümkün mertebe aşırıya kaçmadan tüketmek en iyi olarak gözüküyor.
