Alevilikte Tanrı-Hak aşkı, Tanrı-Hak olarak algılanan Doğa’ya yönelik bir onay sanatıdır: Tasarımda, onayın kendisi aşktır ve Tanrı’ya-Hakk’a yönelik önü alınamaz kültürel bir eğilimi dışa vurur; yasaklı geleneğin akla soktuğu bir onur biçiminde, bilince-inanca taşınır.
Esat Korkmaz
Bu nedenle Aleviler, -Aşkımız, bedenimizle mühürlüdür, der; ancak aşk ancak özgür olursa bizi-bizleri eğitebilir. Eğitilmek için aşkımızı, söz ve tel donunda doğurup sese dönüştürerek yaşama salmak durumundayız.
Aşk, yaşama taşındığında, egemenle taraf olan örgütlü kutsallığı yerle bir eder; fizik ve metafizik despotun tasallutuna karşı bir duruş alacak biçimde bizi parçalar, yeniden kurar. Demek ki ezilenler açısından yaklaşıldığında o bir kurtuluş felsefesidir ve bu felsefenin kurucu kimliği, Hallacı-ı Mansur’du
Öyleyse aşkın alanında gezinmeye başladığında âşık, resmi ve ilâhî ezber için bir suçludur artık: Selâmeti terk etmiş, Melâmet olmuş bir belâ insanıdır. Bu kapsamda, açıklanması durumunda egemenler için risk oluşturan ve kişinin başını belâya sokan vahdet-i mevcut belirleyici tasavvuf bilgisi, aşkın günahıdır.
Enel Hak diyerek aşkın günahı suçunu işleyen Hallac-ı Mansur’un, kanda dans olarak algıladığımız yaşam deneyimini, semahımızın kaynağı biçiminde yorumlamak yanlış olmaz; aşkın günahı suçunun ödülüdür bir bakıma bizim semahımız.
Hallac-ı Mansur’un kan içinde dansı, bilgenin miracı kabul edilmiştir. Miraç sürecinde, aşk acıya, acı kanda dansa, kanda dans sanata dönüşmüştür. Bu sanat icra edilmeden ibadet edilemeyeceği için acı ibadet olmuştur. Kanda dans geleneğinden beslenen Alevilik, sanat üretmeden (burada sanat geleceği kuracak olan acıdır) ve ürettiğin acıyı tüketmeden ibadet yapışamayacağını hükme bağlamıştır.
Korkmaz, Esat; Kitap/ Yol Rehberi/ Gülbanklar-Erkânlar; Demos Yayınları, İstanbul- 2009; Kıblesi Aşk Olan Sevgi Dini, s, 79-84 arası; Korkmaz, Esat; Bütün Yönleriyle Alevilik, Demos Yayınları, İstanbul- 2015; Aşktan Başka Tanrı Yoktur, s, 156-159 arası; Korkmaz, Esat; Enel Hak/ Kanda Dans; Demos Yayınları, İstanbul- 2017, Önsöz, s, 8; Schimmel, Annemarie; İslamın Mistik Boyutları-Çev.: Ergun Kocabıyık-; Kabalcı Yayınevi, İstanbul- 2001; s, 185
