Sosyo Politika Saha Araştırmaları Merkezi, koronavirüse karşı sosyal izolasyon sürecinde kadına ve çocuklara yönelik şiddeti raporladı.
Korona günlerinde ev içi şiddeti en çok uygulayan erkekler olurken, psikolojik şiddet ise birinci sırada yer aldı.
Covid-19/koronavirüs salgınına ilişkin vatandaşların farkındalık, tedbir algı, tercih ve yaklaşımlarına dair anket çalışma raporunu yayınladı.
Sosyo Politika Saha Araştırmaları Merkezi, 3-8 Nisan tarihleri arasında 28 ilde koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle uygulanan karantina sürecinde kadın ve çocukların şiddete maruz kalıp kalmadığına ilişkin saha araştırması yaptı.
Araştırma sonuçlarına göre, kadına yönelik şiddet yüzde 27.8 oranında arttı. Çocuklara yönelik şiddetin yüzde 19 olduğu araştırmada, çocuklara şiddet uygulamada baba ve annelerin oranı bir birine yakın çıktı.
“Evde kal” günlerinde ev içinde kadın ve çocuklara şiddetin boyutu!
İstanbul, Diyarbakır, İzmir, Ankara, Antalya, Van, Batman, Adana, Mersin, Şırnak, Ağrı, Mardin, Kars, Urfa, Samsun, Muş, Aydın, Kocaeli, Yalova, Balıkesir, Muğla, Bursa, Dersim, Antep, Iğdır, Malatya ve Hakkari ilerini kapsayan ve toplamda bin 873 kadının katılımıyla gerçekleşen araştırmada, katılımcıların yüzde 55.1’i evli, yüzde 36.8’i bekâr, yüzde 7.1’i boşananlardan oluştu.
Katılımcıların yüzde 58.2’si üniversitesi, yüzde 12.3’ü lisansüstü, yüzde 20.9’u lise, yüzde 12’si ortaokul, yüzde 3.7’si ilkokul mezunu, yüzde 0.6’sı okur yazar, yüzde 0.5’i okur-yazar olmadığı ve yüzde 40.2’si gelir getiren herhangi bir işte çalışmadığı vurgulanan araştırmada, katılımcıların yüzde 38’inin hane gelirlerinin 5 bin TL’nin üzerinde, yüzde 15.5’i 4 bin ile 5 bin TL, yüzde 12’si 3 bin ile 4 bin TL, yüzde 34.5’i sıfır ile 3 bin TL arası olduğunu beyanında bulundu.
Koronavirüs Pandemi günlerinde ev içi şiddet araştırması
İki bölüm halinde hazırlanan raporun ilk bölümünde kadınların yaş, medeni hal, eğitim, meslek ve gelir durumları gibi demografik verilerine ulaşmayı sağlayacak sorular yer alırken; İkinci bölümde ise karantina sürecinde kadının yaşadığı sorunları, kadın ve çocuğa dönük yaşanan şiddetin boyutunu, şiddetin faillerini ve çözüm önerilerini tespit etmeye yönelik sorular yöneltildi.
Ankete katılanların yarısından çoğu yükseköğretim mezunu oldu. Katılımcıların; yüzde 58,2’si Lisans ve yüzde 12,3’ü Lisansüstü, mezunu olduğunu beyan eden gruptan toplamda yüzde 40,2’si gelir getiren hiçbir işte çalışmazken, (yüzde 14,6’sı Öğrenci, yüzde 13’ü Ev içi ücretsiz işçi, yüzde 12’si İşsiz, iş arıyor, yüzde 0,6’sı çalışamaz halde); yüzde 24,5’inin Devlet memuru, şef, müdür vs., yüzde 8,9’unun Profesyonel meslek (Mim., avk., dr. vb. ), yüzde 8,8’inin Emekli, yüzde 8,3’ünün Özel sektörde memur, müdür olduğu görüldü.
Katılımcıların yaklaşık yarısı çekirdek aile
Katılımcıların, hane aylık gelirleri; yüzde 38’i 5001 TL ve üzeri gelire sahipken, toplamda ise yüzde 34,5’inin 0 ile 3000 TL arasında (yüzde 8,3’ü 0-1000 TL, yüzde 11,1’i 1001-2000TL, yüzde 15,1’i 2001-3000 TL) gelire sahip olduğu görüldü.
Katılımcıların yaşadığı hanelerde yaşayan kişi sayısına bakıldığında çoğunun çekirdek aile sayısına denk gelecek bir nüfusla yaşadığı; (%45,2’si 1-3 kişi, %44’ü 4-6 kişi) tespit edildi.
Hanelerin yüzde 40’ında yeni işsiz var
Katılımcıların “Karantina sürecinde hanede işsiz kalan oldu mu?” sorusuna yanıtlar şöyle: Yüzde 59,3’ü Hayır; yüzde 40,7’si Evet. Hanede işsiz kalanlar olduğunu söyleyenlerin oranlarının; yaş ve hane aylık geliri yükseldikçe azaldığı görüldü. “Karantina Sürecinde Hanede İşsiz Kalan Oldu Mu?” sorusuna “evet” diyenlerin oranı; Lisans ve yüksek lisans mezunlarında en düşük düzeyde iken, okuryazar olmayan grupta yüzde 88,9 olduğu görüldü.
İş bölümü yapılan hane sayısı daha fazla
“Karantina sürecinde erkekler dâhil diğer aile bireyleriyle ev içi iş bölümü yapıldı mı?” sorusuna görüşmecilerin: yüzde 34,8’i Evet, yüzde 33,1’i kısmen, %32,1’i Hayır yanıtını verdi. Yaş grubu ilerledikçe, eğitim durumu yükseldikçe, gelir durumu arttıkça ev içi işbölümü yaptığını söyleyenlerin oranında artış olduğu gözlendi.
Tartışmalar yüzde 69.4 arttı
“karantina süreci içinde ev içi tartışma veya çatışmalar yaşadınız mı?” sorusu yöneltilen katılımcıların: yüzde 69,4 gibi büyük bir kısmı Evet derken, yüzde 30,6’sı Hayır dedi. Yaş grubu arttıkça, eğitim durumu yükseldikçe ve hane aylık geliri yükseldikçe ev içi tartışma yaşadıklarını söyleyenlerin oranında azalmalar olduğu görüldü. “Ev İçi Tartışmaların Karantina Öncesinde Mi Yoksa Şimdi Mi Daha Yoğun Olduğu” sorusuna ise yanıtlar şöyle: Yüzde 52,6’sı öncesi ile şimdi aynı, yüzde 39,5’i şimdi daha yoğun, yüzde 7,9’u önce daha yoğundu.
En çok eşler tartışıyor
Ev içi tartışmaların en çok hangi aile ferdiyle yaşandığı sorusuna ise; yüzde 32,4’ü eş, yüzde 16,3’ü kardeşlerle, yüzde 15,7’si çocuğum ile derken yüzde 13,2’sisSoruyu yanıtsız bıraktı. En çok tartışma yaratan 1. Öncelikli konu olarak; yüzde 14,6’sı temizlik, yüzde 10,6’sı maddi ihtiyaçlar/para, yüzde 8,8’i Kişisel kaprisler, yüzde 7,6’sı aile içi müdahalecilikler, yüzde 7,2’si ise ev işi/yemek gibi konulara işaret ettiler. Kişisel kaprisler, yüzde 5,6’sı temizlik, yüzde 4,9’u Aile içi müdahalecilikler demiştir. 3. öncelikli sorun olarak; yüzde 4,8’i temizlik, yüzde 4,6’sı ev işi/yemek, yüzde 3,9’u maddi ihtiyaçlar/para, sorunlarını dile getirdi.
Karantina süreci yüzde 64.2’yi olumsuz etkiliyor
“Karantina Süreci Ruhsal Durumunuzu Nasıl Etkiliyor?” sorusuna katılımcıların; toplamda yüzde 64,2’si olumsuz etkiliyor derken, (yüzde 38,2’si Olumsuz etkiliyor, yüzde 26’sı Çok olumsuz etkiliyor) toplamda sadece yüzde 2,5’i olumlu etkiliyor dedi. (yüzde 2’si Olumlu etkiliyor, yüzde 0,5’i Çok olumlu etkiliyor). Ayrıca yüzde 25,4’ü sadece sıkılıyorum derken; yüzde 7,9’u etkilemiyor yanıtını verdi.
Karantina sürecinde gelecek kaygısı önde
“Karantina sürecinde yaşadığınız olumsuzluklar nelerdir?” sorusuna verilen yanıtlar ise şöyle: Yüzde 17,2’si gelecek kaygısı yaşamaya başladım, yüzde 16,3’ü sosyal ilişkiler sınırlandığı/ durduğu için sıkılıyorum, yüzde 11,1’i hane üyelerinin tümünün evde kalması iş yükümü arttırdığı için daha çok yoruluyorum, yüzde 11’i ruhsal olarak sıkıntı yaşıyorum, % 10,6’sı salgın dışındaki hastalıklar için doktora/hastaneye gitmede, tedavi olmada problem yaşıyoruz.
Karantina sürecince ev içi şiddet yok diyen yüzde 17.2
Araştırmada koronavirüs pandemisi sürecinde kadınların yaşadıkları şiddet durumuna ilişkin veriler ise şöyle:
“Sizce karantina süreci kadına ve çocuğa şiddeti tetikliyor mu?” sorusuna; katılımcıların yüzde 45,9’u Evet, yüzde 36,9’u kısmen, yüzde 17,2’si Hayır yanıtını verdi.
Karantina sürecinde ev içinde psikolojik şiddet yüzde 23.7
“Karantina süreci içerisinde aşağıdakilerden hangisine veya hangilerine maruz kaldınız?’ sorusuna birden fazla yanıt veren katılımcıların yüzde 23,7’si psikolojik şiddete, yüzde 10,3’ü ekonomik şiddete, yüzde 4,8’i dijital şiddete, yüzde 1,7’si fiziksel şiddete, yüzde 1,4’ü cinsel şiddete maruz kaldığını, yüzde 1,1’i ısrarlı takibe uğradığını söylerken; yüzde 57’si bu şiddet biçimlerinden hiç birine maruz kalmadıklarını belirttiler.
Erkek şiddeti karantina günlerinde zirvede: Yüzde 85
“Evet ise kim/kimler tarafından şiddete maruz kaldınız?” sorusuna; katılımcıların yüzde 32’si Eş, yüzde 15,4’ü baba, yüzde 14,8’i erkek kardeş, yüzde 11,6’sı anne, yüzde yüzde,5’i kız kardeş/abla, yüzde 7,1’i erkek arkadaş/ flört, yüzde 7,1’i akraba/tanıdık, yüzde 4,5’i oğul şiddetine uğradım yanıtlarını verdi.
Yüzde 15 şiddete uğramış
“Karantina süreci öncesinde hane içerisinde herhangi bir şiddete maruz kaldınız mı?” sorusuna katılımcıların: yüzde 84,8’i Hayır, yüzde 15,2’si Evet şeklinde yanıt verdi. Oysa bir önceki soruda yüzde 57’si karantina sürecinde şiddete maruz kalmadığını ifade etmişti. Araştırmaya göre; kadına şiddette, pandemi sürecinde yüzde 27,8’lik bir artış söz konusu. Ayrıca çalışmaya göre; daha önce şiddete maruz kalanların oranı yaş ilerledikçe azalırken, 65 yaş ve üstünün istisna olarak daha önce şiddete en çok maruz kalan yaş olduğu görüldü.
Çocuklara şiddet yüzde 19.3
“Karantina süreci içerisinde şiddete maruz kalan tanıdıklarınız var mı?’ sorusuna: katılımcıların yüzde 64,8’i bilgim yok/ haberdar değilim, yüzde 24,6’sı Hayır, yüzde 10,6’sı Evet dedi. Öte yandan katılımcıların yüzde 57,4’ü “Hanelerinde 0-18 yaş arasında olan çocuklar var” derken; yüzde 42,6’sı Hayır yok dedi. Hanelerinde çocuk var diyenlere “Bu süreç içerisinde hanedeki çocuk herhangi bir şiddete maruz kaldı mı?” sorusuna görüşmecilerin 19,3’ü Evet, yüzde 80,7’si Hayır yanıtını verdi.
Psikolojik şiddet ağırlıkta
“Evet ise; ne tür bir şiddete maruz kaldı?” sorusuna birden fazla yanıt veren katılımcıların; yüzde 53’ü psikolojik şiddet, yüzde 24,8’i ekonomik şiddet, yüzde 12’si dijital şiddet, yüzde 7,5’i fiziksel şiddet, yüzde 2,7’si cinsel şiddet şeklinde yanıt verdi.
“Çocukların, kim/kimler tarafından şiddete maruz kaldığı” sorusuna; katılımcıların yüzde 36,2’si baba, yüzde 32,1’i anne, yüzde 19,7’si kardeş, yüzde 7,3’ü akraba/tanıdık, yüzde 4,7’si arkadaşı yanıtını verdi.
Kadınların yüzde 26’sı destekten habersiz
Kadın katılımcılar; “6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanundan Haberdar Mısınız?” sorusuna, yüzde 73,9 Evet, yüzde 26,1’i Hayır dedi.
Her yaş grubunda 6284 saylı yasadan haberdarlık oranı yüksek olmakla birlikte, haberdar olanların en çok bulunduğu yaş grubunun yüzde 81,8’i, Evet diyen 45-54 Yaş grubu olduğu görüldü. Eğitim durumu yükseldikçe, hane gelir düzeyi yükseldikçe haberdar olanların oranının arttığı görüldü.
“Kadına yönelik şiddet durumunda acil yardım ve ihbar hatlarından haberdar mısınız?” sorusuna katılımcıların yüzde 68,1’i Evet, yüzde 31,9’u Hayır yanıtın verdi.
“Acil yardım ve ihbar hatlarından” haberdar olan yüzde 68,1’lik kesime “Evet ise, başvurdunuz mu?” sorusu yöneltildiğinde katılımcıların yüzde 98,5’i Hayır, yüzde 1,5’i Evet yanıtını verdi.
“Karantina Sürecinde Kendini Evde Güvende Hissettiğini” söyleyen kadınların oranı yüzde 63,5 iken, yüzde 30’u kısmen güvende hissettiğini, yüzde 6,5’i güvende hissetmediğini belirtti.
Kadınlara destek grupları oluşturulmalı
“sizce karantina sürecinde ev içi şiddeti önlemek amacıyla ne tür tedbirler alınmalıdır?” sorusuna “Çoklu Yanıt” veren görüşmecilerin: yüzde 15,3’ü kadınlara destek grupları oluşturulmalı/ kadınların durumu takip edilmeli, yüzde 13,7’si 6284 sayılı ailenin korunması ve kadına karşı şiddetin önlenmesine dair kanun etkin bir şekilde uygulanmalı, yüzde 12,3’ü şikayet ve başvuru mekanizmaları kolay erişimi sağlayacak biçimde dijital ortama göre düzenlenmeli, yüzde 11,9’u Aile içi şiddet ve toplumsal cinsiyetçilik konuları online olarak dijital platformlarda ya da TV’lerde kimi bilgilendirmeler/uyarılar yapılmalı, yüzde 11,9’u Online (internet üzerinden) olarak hukuksal ve psikolojik destek sağlanmalı, yüzde 11,9’u Üçüncü kişilerin ihbarları dikkate alınmalı, yüzde 11,8’i Sığınma evleri koronavirüse karşı uygun şartlarda olmalı, yüzde 11,2’si Kamu spotları düzenlenmeli, yüzde 0,1’i Sosyo-ekonomik düzenlemeler yapılmalı yanıtını verdi.