Enflasyonun üzerine çıkan elektrik zamları yurttaşın belini bükerken, Elektriğin piyasa takas fiyatının iki katına çıkması ise yeni zamları işaret ediyor.
Temmuz Ağustos döneminde elektrik faturalarının önceki aya göre ciddi artış göstermesi elektrik kullanıcılarının tepkisine yol açarken, yurttaşlar zamlı faturaların nedenini ise merak ediyor.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) yılda dört kez, 1 Ocak, 1 Nisan, 1 Temmuz ve 1 Ekim tarihlerinde olmak üzere yeni elektrik tarifesi yayınlıyor. EPDK’nın en son açıkladığı zam ise yüzde 15 oranıyla 1 Temmuz 2021’de açıklandı.
Temmuz zammı yüzde 15
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu( EPDK), 30 Haziran 2021 tarihli güncellemesinde elektrik fiyatlarına yapılan zamma ilişkin, “Elektrik üretiminde oluşan maliyet artışları nedeni ile 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere nihai elektrik satış fiyatlarında tüm abone grupları için %15 oranında artış yapılmıştır. Bu kapsamda, 1 Temmuz 2021 itibariyle mesken abonelerince 100 kilovatsaat elektrik enerjisi için vergi ve fonlar dâhil olmak üzere 91,56 Türk Lirası ödenecektir” ifadelerini kullanmıştı.
Elektrik kullanım süresine dikkat!
Elektrik faturalarının Temmuz Ağustos döneminde bir önceki aya göre oldukça yüklü gelmesinin bir nedeni yüzde 15 elektrik zammının faturalara yansıması iken bir diğer neden ise bir aylık süreyi aşan kullanım süreleri olarak karşımıza çıkıyor. Faturalandırmanın süresinin bir ay yerine yaklaşık 40 gün olması elektrik kullanım miktarını arttırdığı için ek zamlarla da birlikte faturalar kabardıkça kabarıyor.

Yeni elektrik zamları kapıda
Öte yandan Türkiye’de yaşanan kuraklıktan dolayı barajlarda su seviyesinin azalması ve Hidro Elektrik Santralleri’ndeki elektrik üretiminde düşüşler yaşanması da elektrik fiyatlarını etkileyen bir unsur. Dahası Elektriğin piyasa takas fiyatının bir yıl önce 300 TL olan megawatt saatinin şu anda 520 TL’ye çıkması ise yeni elektrik zamlarının habercisi olarak görülüyor. Yani Eylül Ekim aylarında elektriğe yeni zamlar kapıda.
İndirimler faturalara neden yansımıyor?
Elektrik fiyatlarına yılda 4 kez yapılan zamlar ise açıklanan resmi enflasyon oranının çok çok üzerine çıkıyor. Yurttaşlar her yıl enflasyon oranının en az 10 puan -vergilerle bu oran daha da yükseliyor- üzerinde elektrik faturaları ile karşı karşıya kalıyor. Bununla da kalmıyor, elektrik dağıtım şirketlerinin, EÜAŞ (Elektrik Üretim anonim şirketi) tarafından yapılan indirimleri halka yansıtılmamaları yurttaşın elektrik çilesini daha da katmerli bir hale getiriyor.
Elektrik zamları enflasyonun üzerinde
Diyarbakır Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Alican Çetinkaya, elektrik zamlarına ilişkin şu değerlendirmede bulundu: “Mesken aboneleri için 2020 yılı Temmuz ayında yüzde 5,75, 2021 yılının Ocak ayında yüzde 6, 2021 yılının Temmuz ayında da yüzde 15 zam yapıldı. Her ne kadar son 12 ayı hesapladığımızda elektrik kilovatına yüzde 26,75 zam olsa bile halka yansıması yüzde 28,9 olmuştur. TÜİK resmi enflasyonu yüzde 18,95 olarak açıklamıştır. Yani yapılan zamlar enflasyonun 10 puan üzerindedir. Yine bu zamlar otomatik olarak fatura tüketiminde alınan vergilere de yansımaktadır.”
Dağıtım firmaları karlarına kar katıyor
EMO Diyarbakır Şubesi Başkanı Çetinkaya, dağıtım şirketlerinin Elektrik Üretim Anonim Şirketi tarafından yapılan indirimlerin ise halka yansıtılmadığını belirtti. Çetinkaya, “EÜAŞ (Elektrik Üretim Anonim Şirketi) tarafından 2020 yılında yüzde 62, 2021 yılında yüzde 17,5 olmak üzere toplam yüzde 79,5 Dağıtım firmalarına indirim yapılmıştır. Bu indirimler halka yansıtılmamış, aksine zam üstüne zam yapılarak dağıtım firmalarının daha fazla kazanması sağlanmıştır” diye belirtti.
Elektrik faturalarına yansıyan vergiler
Çetinkaya, elektrik faturalarındaki vergilere ilişkin olarak da şunları kaydetti: “ ‘Aktif enerji bedeli’ dediğimiz, tüketilen elektrik enerjisine ek olarak; Aktif Elektrik Bedeli`nin %54`ü Dağıtım bedeli olarak, %2`si TRT Payı olarak, %1`i Enerji Fonu olarak, %5`i Elektrik ve havagazı tüketim vergisi olarak ve artı belirtilen kalemlerin hepsinin toplamının %18`i de KDV olarak elektrik faturalarına, eklenmektedir. Daha net ifade etmek gerekirse; harcanan elektrik bedeli 100,00 TL olan bir faturaya ek olarak; 54,00 TL işletme giderinin de içinde olduğu dağıtım bedeli, 2,00TL TRT payı, 1,00TL Enerji Fonu, 5,00 TL Elektrik ve havagazı tüketim vergisi, 29,16 TL de KDV olmak üzere toplam 191,16 TL olarak karşımıza çıkmaktadır. Yani dağıtım şirketlerinin karıyla birlikte 100,00 TL’lik bir faturanın %91,16 fazlasını, vatandaş olarak, ödemek zorunda bırakılıyoruz.” PİRYOL